فرصت‌ها و رویکردهای توسعه سازماندهی اطلاعات در ایران بر مبنای نظرات متخصصان این حوزه

بیست‌ودومین همایش علمی دانشجویی علم اطلاعات دانشگاه الزهرا با حضور جمعی از استادان، پژوهشگران و دانشجویان این حوزه برگزار شد. در این همایش، دکتر محمد زره‌ساز، رئیس انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی، به‌عنوان یکی از سخنرانان کلیدی، سخنرانی خود را با عنوان «فرصت‌ها و راهکارهای توسعه حوزه سازماندهی اطلاعات در ایران بر پایه تحلیل مشروح مذاکرات پنل سازماندهی اطلاعات در کنگره‌های متخصصان علوم اطلاعات ایران» ارائه کرد.

دکتر زره‌ساز در این سخنرانی ضمن تشریح یافته‌های پژوهش خود — که نتایج آن در نشریه مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات نیز منتشر شده است — تأکید کرد که عمده فرصت‌ها و چالش‌های حوزه سازماندهی اطلاعات در ایران را می‌توان از چهار جنبه آموزشی، پژوهشی، حرفه‌ای و راهبردی مورد بررسی قرار داد.

وی در تشریح چالش‌های آموزشی این حوزه، به مواردی همچون ضعف در ارائه آموزش‌های روزآمد، وجود سرفصل‌های نامتوازن در دروس سازماندهی، نبود مستندسازی آموزشی، کمبود تجربه کاری مدرسان، بلاتکلیفی در آموزش مباحث نوین، فقدان کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌های تخصصی و کاربردی نبودن آموزش‌ها اشاره کرد.

رئیس انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران همچنین نبود پیوستگی میان پژوهش‌های حوزه سازماندهی اطلاعات، کمبود متخصصان زبده، مشکلات نرم‌افزاری، روزآمد نبودن و بی‌انگیزه بودن حرفه‌مندان، بی‌توجهی به نیازها و سلایق نوظهور کاربران، و فقدان همکاری‌های ملی و بین‌المللی را از دیگر چالش‌های اساسی این حوزه دانست.

دکتر زره‌ساز در ادامه، به مجموعه‌ای از راهکارها و پیشنهادهای عملی اشاره کرد؛ از جمله تشکیل کمیته ملی سازماندهی اطلاعات در کتابخانه ملی ایران، تشکیل کارگروه مدرسان سازماندهی اطلاعات، بازسازی ساختار آزمایشگاه‌هاو کارگاه‌ها  و شیوه‌های تدریس، پیاده‌سازی عملی الگوهای نوین در نرم‌افزارهای تخصصی و توسعه رویکردهای کاربرمحور در سازماندهی اطلاعات.

وی در بخش پایانی سخنرانی خود با اشاره به تأثیرات فزاینده هوش مصنوعی در این عرصه، اظهار داشت که بسیاری از رویه‌ها و رویکردهای سنتی سازماندهی اطلاعات دستخوش تحول شده و اکنون نیاز است با درک تغییر پارادایم نظم‌بخشی به معنابخشی، رویکردها و محتواهای آموزشی متناسب با شرایط جدید بازنگری شود.  به گفته ایشان، بازتعریف نقش فهم، قضاوت و ارزش‌های انسانی در فرآیند سازماندهی اطلاعات، ضرورتی انکارناپذیر برای آینده این حوزه است.